Berlińskie lila skorpiony |
Katarzyna Twardowska |
01 października 2012 |
Rok 1918 zapoczątkował w historii Niemiec zmiany o charakterze nie tylko politycznym i gospodarczym. Również, a może przede wszystkim, rozpoczął na gruncie europejskim transformację kulturową, której skutkiem były między innymi archaicznie dziś brzmiąca „emancypacja osób homoseksualnych” i feminizacja życia publicznego. W roku 1920 ustanowiono tzw. Groß-Berlin, czyli Wielki Berlin – aglomerację scalającą historyczne centrum miasta z podmiejskimi dzielnicami w jeden miejski organizm. Powstała w ten sposób metropolia liczyła 4 miliony mieszkańców rozproszonych na ponad 878 km² powierzchni – i stała się tym samym trzecim co do wielkości miastem na świecie (po Nowym Jorku i Londynie). Początek XX wieku to okres berlińskiej prosperity, czas rozkwitu sztuki, nauki i kultury, nazwany później goldene Zwanziger – złotymi latami dwudziestymi. Najbujniejszy okres przypada na lata 1924-1929 – nie tylko z perspektywy ekonomicznej, ale także patrząc pod kątem studiów genderowych, historii feminizmu i lesbian pride (nie wykluczam obecności w tym miejscu i czasie gejów, osób bi- i transseksualnych czy heteroseksualnych kobiet i mężczyzn, ale zajmują mnie – naukowo i prywatnie – zagadnienia związane z życiem lesbijek na silnym feministycznym tle). Klimat nowoutworzonej metropolii przyciągał spragnione niezależności kobiety z całej Rzeszy, inspirował berlińskie działaczki do wzmożonej walki o emancypację (ułatwioną dzięki uzyskaniu przez Niemki w 1918 roku prawa głosu), a osobom nieheteronormatywnym umożliwiał rozpoczęcie otwartego życia. Tym samym Berlin (rywalizując pod tym względem z Paryżem) stał się lesbijskim centrum międzywojennej Europy, w którym mieszkały i działały takie postaci, jak Lida Gustava Heyman (feministka-pacyfistka, partnerka Anity Augspurg), Magnus Hirschfeld (seksuolog, gorący orędownik emancypacji osób homoseksualnych), Gertrud Baer (działaczka organizacji Internationale Frauenliga), Sylvia von Harden (pisarka i dziennikarka, która dzięki portretowi autorstwa Ottona von Dixa awansowała do miana „symbolu epoki”), pisały Christa Winsloe, Charlotte Wollf, Anna E. Weihrauch, tworzyły Jeanne Mammen, Käthe Kollwitz, Gerda Rottermund, Gertrude Sandmann, a w klubach i na kabaretowych scenach występowały Marlene Dietrich, Claire Waldoff, Lion Margo i wiele innych. (...) więcej w Zadrze na papierze |